Jesuits.gr

Παίρνοντας αποφάσεις… (Μέρος 5ο)

Οι αποφάσεις στη ζωή μας. 5ο μέρος: ο 2ος τρόπος να λαμβάνουμε αποφάσεις, σύμφωνα με τον άγιο Ιγνάτιο Λογιόλα.

-Ο δεύτερος τρόπος: Διάκριση
Αν ο Θεός δεν δώσει μια απάντηση «χωρίς αμφιβολία», τότε πρέπει να προχωρήσουμε στον δεύτερο τρόπο λήψης αποφάσεων. Ο Ιγνάτιος τον περιγράφει σύντομα:
Δεύτερος χρόνος: Όταν πολύ φως και κατανόηση προέρχονται από την εμπειρία της απόγνωσης και της παρηγορίας, και της διάκρισης διαφόρων πνευμάτων.
Συνήθως, όταν αντιμετωπίζουμε μια σημαντική επιλογή, αισθανόμαστε μια εσωτερική σύγκρουση στα συναισθήματά μας. Η μια εναλλακτική μοιάζει ελκυστική, αλλά μετά έχουμε αμφιβολίες γι’ αυτήν, και τότε μια άλλη εναλλακτική μοιάζει καλύτερη. Οι επιφυλάξεις αρχίζουν να μας κατακλύζουν, και αποφασίζουμε ότι η πρώτη επιλογή ήταν έτσι κι αλλιώς καλύτερη. Αλλά και πάλι δεν είμαστε βέβαιοι. Αμφιταλαντευόμαστε.
Ο Ιγνάτιος πίστευε ότι αυτή η κίνηση μπρος-πίσως ανάμεσα στην παρηγορία και την απόγνωση ήταν η συνήθης κατάσταση στην καρδιά του ανθρώπου που προσπαθεί να λάβει μια σημαντική απόφαση. Όταν το θέμα είναι σημαντικό, η πάλη στην καρδιά μας εντείνεται. Το καλό πνεύμα και το κακό πνεύμα είναι ενεργά και το έργο τους εμφανίζεται στη σύγκρουση που νιώθουμε στην καρδιά μας. Αυτό είναι φυσιολογικό. Μάλιστα, ο Ιγνάτιος έλεγε στους πνευματικούς καθοδηγητές να ανησυχούν μόνο όταν τίποτα δεν φαίνεται να συμβαίνει στην καρδιά του ατόμου που πρέπει να αντιμετωπίσει μια σοβαρή απόφαση.
Συνήθως συμβαίνει κάτι. Η διάκριση του «δεύτερου χρόνου» έχει να κάνει με την ανίχνευση της καθοδήγησης του Αγίου Πνεύματος σ’ αυτή τη ροή της εσωτερικής ζωής. Ο Ιγνάτιος έμαθε γι’ αυτή κατά τη διάρκεια του έτους που πέρασε αναρρώνοντας από τα τραύματά του. Τι είχε γίνει τότε; Ονειρευόταν ότι θα επέστρεφε σε μια ζωή ρομαντικών σχέσεων και ιπποτισμού. Αλλά επίσης ονειρευόταν να γίνει ένας μεγάλος άγιος και υπηρέτης του Χριστού. Τα όνειρά του για ηρωικές πράξεις του έφερναν καταθλιπτικά και αποθαρρυντικά συναισθήματα. Τα όνειρά του ότι ακολουθούσε τον Χριστό, τον γέμιζαν χαρά και ενθουσιασμό. Αναγνώρισε ότι ο Θεός τον καθοδηγούσε μέσω αυτών των συναισθημάτων. Όταν χρησιμοποιούμε την διάκριση για να βοηθηθούμε στην λήψη αποφάσεων, κάνουμε ουσιαστικά αυτό που έκανε ο Ιγνάτιος.
Σε έναν από τους κανόνες τους για τη διάκριση, ο Ιγνάτιος εξηγεί γιατί η παρηγορία και η απόγνωση είναι σημαντικές για τη λήψη αποφάσεων: «Διότι όπως στην παρηγορία το καλό πνεύμα μας καθοδηγεί και μας συμβουλεύει, έτσι και στην απόγνωση το κακό πνεύμα μας καθοδηγεί και μας συμβουλεύει. Ακολουθώντας τις συμβουλές του, δεν μπορούμε ποτέ να βρούμε το δρόμο για μια σωστή απόφαση».
Με άλλα λόγια, η παρηγορία και η απόγνωση δεν είναι απλώς πνευματικές και συναισθηματικές καταστάσεις που απολαμβάνουμε ή που υπομένουμε. Σημαίνουν κάτι, γιατί σε αυτές είναι ενεργές πνευματικές δυνάμεις. Όταν αντιμετωπίζουμε μια σημαντική απόφαση, μπορούμε να διακρίνουμε τον καλύτερο δρόμο που μπορούμε να πάρουμε, δια της προσεκτικής διάκρισης αυτών των συναισθημάτων.
Ξεκινάμε παρατηρώντας αυτές τις πνευματικές κινήσεις. Συνήθως, μόλις συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να κάνουμε μια επιλογή, έχουμε κάποιες αρχικές αντιδράσεις. Ίσως είμαστε ενθουσιασμένοι για μια νέα δυνατότητα. Ίσως αισθανόμαστε ένα κύμα φόβου. Η προσευχή της Ανασκόπησης της Ημέρας είναι μια καλή πρακτική για να οξύνουμε την επίγνωση αυτών των συναισθημάτων.
Χρειάζεται να αποφασίσουμε τι σημαίνουν αυτές οι πνευματικές κινήσεις για την απόφασή μας. Η πνευματική παρηγορία και η πνευματική απόγνωση δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να αισθανόμαστε καλά ή άσχημα. Μπορεί να αισθάνεται κανείς ενθουσιασμό στην προοπτική μιας νέας εργασίας, επειδή θα του δώσει την ευκαιρία να ταξιδέψει σε ενδιαφέροντα μέρη. Ή μπορεί να αισθάνεται λυπημένος επειδή του λείπουν οι πρώην συνάδελφοί του. Επιφανειακά συναισθήματα όπως τα παραπάνω, συνήθως δεν έχουν ιδιαίτερη πνευματική σημασία. (Φυσικά, αν είναι πολύ έντονα, ίσως χρειαστεί να διερευνήσει για ποιο λόγο αισθάνεται έτσι).
Η πνευματική παρηγορία και η πνευματική απόγνωση είναι βαθύτερα συναισθήματα που επηρεάζουν τη σχέση μας με τον Θεό με κάποιον τρόπο. Αφορούν την θεμελιώδη διάθεση της καρδιάς. Περιέχουν μια αίσθηση του «σωστού» και του «λάθους». Η πνευματική παρηγορία έχει να κάνει με την αίσθηση ότι ορισμένες ενέργειες θα μας φέρουν πιο κοντά στον Θεό και θα μας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουμε πληρέστερα τι επιθυμούμε πραγματικά. Η πνευματική απόγνωση είναι η αίσθηση ότι απομακρυνόμαστε από αυτό που πραγματικά είμαστε. Όταν αυτά τα συναισθήματα αναδύονται κατά τη διαδικασία λήψης μιας απόφασης, ο Ιγνάτιος λέει ότι το καλό πνεύμα και το κακό πνεύμα προσφέρουν «συμβουλή» μέσω αυτών.
Η συμβουλή της απόγνωσης δεν βοηθά. Ο Θεός δεν στέλνει απόγνωση. Συναισθήματα άγχους, δυσφορίας και αποθάρρυνσης είναι αρμοδιότητα του εχθρού. Θεωρητικά, μπορεί να μάθουμε κάποια πολύτιμα πράγματα διακρίνοντας τον τρόπο που το κακό πνεύμα εργάζεται στην απόγνωση, αλλά είναι μια δύσκολη και γεμάτη πολυπλοκότητα διάκριση. Η καλύτερη συμβουλή του Ιγνατίου για την απόγνωση, είναι να της αντισταθούμε και να την αγνοήσουμε για λόγους λήψης αποφάσεων. Μας προειδοποιεί να μην παίρνουμε καμία απόφαση ενόσω βρισκόμαστε σε απόγνωση, γιατί σ’ αυτήν ακούμε τη συμβουλή του πονηρού.
Περισσότερο μας ενδιαφέρει η συμβουλή του Αγίου Πνεύματος που έρχεται μέσω της παρηγορίας. Καθώς σκεπτόμαστε τις επιλογές που έχουμε μπροστά μας, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για συναισθήματα χαράς, ικανοποίησης και ειρήνης. Πρέπει να αναζητάμε εκείνη την απαλή (ή όχι και τόσο απαλή ) έλξη προς μια από τις εναλλακτικές μας. Μπορεί να είναι το Άγιο Πνεύμα που μας λέει «πήγαινε προς αυτή την κατεύθυνση». Μπορεί να είναι. Οποιαδήποτε καθοδήγηση από το Άγιο Πνεύμα πρέπει να ερμηνεύεται και να αξιολογείται. Υπάρχουν πολυπλοκότητες και αποχρώσεις. Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις για τη συμβουλή που μας δίνει η παρηγορία. Είναι η συμβουλή αυτή πνευματική, δηλαδή είναι ριζωμένη στην πίστη και επικεντρωμένη στον Θεό; Αυτή η συμβουλή έρχεται από τον εαυτό μας, καθώς «διαβάζουμε» τα πράγματα μέσα στην λάμψη μιας ευχάριστης εμπειρίας; Είναι μια ψεύτικη παρηγορία που προέρχεται από το πονηρό πνεύμα;
Μια εμπειρία της καθοδήγηση του Θεού δεν είναι αρκετή. Ο Ιγνάτιος λέει ότι «πολύ φως και κατανόηση προέρχονται δια της εμπειρίας της απόγνωσης και της παρηγορίας, και της διάκρισης διαφόρων πνευμάτων». Στον πληθυντικό. Μπορούμε να προσεγγίσουμε την βεβαιότητα ότι γνωρίζουμε το θέλημα του Θεού καθώς έχουμε πολλές εμπειρίες της καθοδήγησης του Αγίου Πνεύματος σε βάθος χρόνου και με διάφορους τρόπους.
Αυτό δεν είναι κάτι που κάνει μόνος του κανείς. Πρέπει να βρει έναν πνευματικά ευαίσθητο φίλο ή σύμβουλο, που μπορεί να βοηθήσει στην αντικειμενική εξέταση αυτών των θεμάτων. Μπορεί να του ξεφύγει κάτι σημαντικό. Η ίδια η διαδικασία της περιγραφής της απόφασής του σε κάποιο άλλο άτομο, είναι πιθανό να βοηθήσει και στην κατανόησή της.

Translate »