Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των νέων απασχολεί κάθε οικογένεια, όλη την κοινωνία, την Εκκλησία, και, πρακτικά, κάθε ενήλικο άνθρωπο. Στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες ζωής το θέμα της διαπαιδαγώγησης γίνεται πιο πολύπλοκο και θολό. Τι σημαίνει διαπαιδαγωγώ; Τι θέλω να μεταδώσω; Από τι θέλω να διαφυλάξω το παιδί; Τι εφόδια χρειάζεται; Με ποιο τρόπο; Με ποια μέσα; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία, από κόμμα σε κόμμα, από οικογένεια σε οικογένεια, ενώ, παράλληλα, οι συνθήκες γύρω μας και οι ανάγκες αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς.
Η Καθολική Εκκλησία έχει μεγάλη εμπειρία στο θέμα της διαπαιδαγώγησης γιατί διατηρεί και λειτουργεί ένα μεγάλο δίκτυο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου, γιατί έχει πείρα αιώνων στην παιδεία έχοντας επινοήσει ορισμένες φορές πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας και γιατί ως αποστολικός οργανισμός που θέλει να μεταδώσει την αλήθεια που έχει δεχθεί, εξ αρχής είναι και ένας θεσμός διδαχής και παιδείας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Καθολική παιδεία είναι τέλεια ή τεχνικά καλύτερη από κάθε άλλη, σημαίνει ότι υπάρχει ένα κεφάλαιο εμπειρίας και γνώσης που είναι πολύτιμο.
Οι γενικές κατευθύνσεις της Καθολικής παιδείας τονίζουν την ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση. Αυτή αφορά την εκπαίδευση και τις γνώσεις ή δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσει ο νέος, αφορά την ηθική σφαίρα της συμβίωσης και την ικανότητα προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, αφορά και την πνευματική συγκρότηση του νέου με απαντήσεις στα ερωτήματα του νοήματος της ζωής και του προορισμού του ανθρώπου.
Στο θέμα των γνώσεων και των δεξιοτήτων όλοι συμφωνούν. Όλοι θέλουν για παράδειγμα καλή γνώση των μαθηματικών και των ξένων γλωσσών. Στη σφαίρα της ηθικής κάπως λιγότερο, αλλά και εκεί οι γονείς επιθυμούν και επιδιώκουν την ηθική καλλιέργεια των παιδιών. Η πνευματική κληρονομιά είναι ο φτωχός συγγενής. Ωστόσο, είναι απαραίτητο το παιδί ή ο νέος να γνωρίσει την πνευματική κληρονομιά του πολιτισμού μέσα στο οποίο γεννήθηκε. Αυτό δεν διδάσκεται βεβαίως όπως οποιοδήποτε άλλο μάθημα. Αλλά είναι αναγκαίο ο νέος να γνωρίσει την πνευματική του κληρονομιά, θρησκευτική και ηθική οι οποίες στη συνέχεια θα τον βοηθήσουν ή θα τον οδηγήσουν να διαμορφώσει τις δικές του πεποιθήσεις. Δεν θα μπορέσει όμως ποτέ να το κάνει αυτό αν δεν γνωρίζει τη δική του κληρονομιά, αν είναι χαμένος χωρίς σημεία αναφοράς μέσα σε ένα κυκεώνα διδασκαλιών και ιδεολογιών ή αν περιορίζεται στα στενά όρια ενός υλισμού.
Η ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση εκτός από το περιεχόμενο, στοχεύει και σε όλους τους ανθρώπους, όχι μόνο κάποιους προνομιούχους. Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν Καθολικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή εκπαιδευτικές οργανώσεις από τις πλούσιες συνοικίες του Παρισιού ή της Ουάσιγκτον, μέχρι και στους καταυλισμούς προσφύγων στο Σουδάν.
Η διαπαιδαγώγηση δείχνει πώς αντιλαμβανόμαστε τον άνθρωπο και την ολοκλήρωσή του. Επ’ αυτού υπάρχει σήμερα στην κοινωνία μεγάλη σύγχυση και πολλές διαφωνίες. Αυτό που ήταν χθες αυτονόητο σήμερα δεν είναι. Το παιδί σήμερα μπορεί να κάθεται στην τάξη δίπλα σε ένα άλλο παιδί από το Πακιστάν και παραδίπλα σε ένα άλλο ακόμη που έχει δύο μπαμπάδες. Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειαζόμαστε μια βαθιά και ολοκληρωμένη εικόνα της διαπαιδαγώγησης.
JA
