Ο άγιος Ιγνάτιος Λογιόλα ξεκίνησε το προσκύνημά του μένοντας έναν χρόνο στην πόλη Μανρέσα της Καταλονίας, κοντά στον ναό της Μονσεράτ, όπου έζησε ως ερημίτης, ώστε να έλθει πιο κοντά στον Θεό. Εκεί ξεκίνησε να κρατά σημειώσεις για όσα βίωνε. Αυτές οι προσεκτικές σημειώσεις ήταν η αρχή της πιο μεγάλης συνεισφοράς του στην Εκκλησία: έγραψε το μικρό εγχειρίδιό του «Πνευματικές Ασκήσεις», όπου εξηγούσε τη μέθοδό του να καθοδηγεί τους ανθρώπους μέσα από ένα οργανωμένο πρόγραμμα προσευχής και περισυλλογής. Ο άγιος Ιγνάτιος έδωσε τις πνευματικές ασκήσεις στον πρώτο από τους ιησουίτες συντρόφους του, στον άγιο Πέτρο Φαβρ. Μαζί ανέπτυξαν αυτή τη μέθοδο προσευχής, συλλογιζόμενοι τις δικές τους εμπειρίες που είχαν για τον Θεό, και συζητώντας τις με άλλους. Ο άγιος Πέτρος Φαβρ, στη συνέχεια, έδωσε τις ασκήσεις σε εκατοντάδες ανθρώπους, από όλα τα στάδια της ζωής. Κι εκείνοι, με τη σειρά τους, μετέδωσαν την πρακτική των πνευματικών ασκήσεων σε άλλους, με τη βοήθεια του ομώνυμου βιβλίου του αγίου Ιγνατίου, το οποίο έχει επανατυπωθεί και μεταφραστεί σε εκατομμύρια αντίτυπα εδώ και 460 χρόνια.
Τι είναι οι Πνευματικές Ασκήσεις;
Είναι ένα δημιουργικό και ευέλικτο πρόγραμμα προσευχής που επικεντρώνεται στην ζωή του Χριστού. Ο σκοπός τους είναι να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε μια βαθύτερη και πιο ενεργή σχέση με τον Θεό και τον κόσμο που μας περιβάλλει. Οι Πνευματικές Ασκήσεις του αγίου Ιγνατίου δεν είναι ένα βιβλίο που διαβάζει κανείς για πνευματική διαφώτιση. Περιγράφει μια σειρά στοχασμών και τρόπων ενόρασης της ζωής του Χριστού, του κόσμου και του εαυτού μας. Είναι ένα σύνολο οδηγιών που βοηθούν τον πνευματικό καθοδηγητή να δώσει τις Πνευματικές Ασκήσεις σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Πράγματι, ένα θεμελιώδες μέρος των Πνευματικών Ασκήσεων είναι ότι μας καθοδηγεί ένας έμπειρος πνευματικός καθοδηγητής, που έχει βιώσει την εμπειρία αυτή και ο ίδιος. Υπάρχουν τρεις τρόποι για να κάνουμε τις Πνευματικές Ασκήσεις:
1. Η υποχώρηση των 30 ημερών σιωπής, όπου μας καθοδηγεί ο πνευματικός καθοδηγητής μας.
2. Τρεις ξεχωριστές περίοδοι των 10 ημερών, με σιωπή, μαζί με τον πνευματικό καθοδηγητή μας.
3. Η υποχώρηση στην καθημερινή ζωή μας.
Η υποχώρηση με σιωπή και καθοδήγηση από τον πνευματικό καθοδηγητή μας
Στον θορυβώδη και αεικίνητο κόσμο μας, 30 μέρες σιωπής μακριά από το κινητό, την ταμπλέτα ή τον υπολογιστή, μπορεί να είναι πολύ δύσκολες. Το βέβαιο είναι ότι, αν κανείς αποφασίσει να κάνει 30 μέρες με σιωπή, θα είναι μια μεγάλη περιπέτεια πίστης και ζωής. Υπάρχει όμως η λύση, για όποιον θέλει αυτό το είδος υποχώρησης, μένοντας στο σπίτι, υπό την προϋπόθεση ότι βάζει κατά μέρος όλες τις κανονικές δραστηριότητές του και συναντιέται καθημερινά με τον πνευματικό καθοδηγητή του. Συνήθως προσεύχεται τέσσερις ή πέντε ξεχωριστές ώρες καθημερινά. Ετοιμάζεται για κάθε ώρα και στο τέλος της, περνάει 20 λεπτά εξετάζοντας τι έκανε και τι ένιωσε. Συναντά τον πνευματικό καθοδηγητή του κάθε μέρα για να συζητήσουν για την εμπειρία του της προσευχής. Ένιωσε ωραία ή άσχημα; Ήταν εύκολο να προσευχηθεί ή δύσκολο; Υπάρχει μια υποψία επιθυμίας που αρχίζει να σχηματίζεται μέσα του; Αισθάνεται σαν να γνώρισε λίγο καλύτερα τον Ιησού Χριστό; Τι συμβαίνει στο πνεύμα του; Κάθε μέρα ο πνευματικός καθοδηγητής του λέει ποιο είναι το επόμενο βήμα. Αυτό περιγράφεται στο βιβλίο των Πνευματικών Ασκήσεων – και οι 30 μέρες έχουν χαρτογραφηθεί, μαζί με υλικό για κάθε ώρα προσευχής. Πρόκειται για μια δομή που βοηθά τον πνευματικό καθοδηγητή να κατανοήσει τι βιώνει ο άνθρωπος που έχει αναλάβει. Υπάρχουν τέσσερις φάσεις στις Πνευματικές Ασκήσεις και καθεμιά διαρκεί περίπου μια εβδομάδα.
-Αντιμετωπίζω την πραγματικότητα της αμαρτίας στον κόσμο και στη ζωή μου και αναγνωρίζω την ευσπλαχνική αγάπη του Θεού.
-Στοχάζομαι γύρω από τη ζωή του Χριστού και προσεύχομαι ώστε να τον αγαπήσω και να τον ακολουθήσω πιο στενά. Στη διάρκεια ακριβώς αυτής της δεύτερης χρονικής περιόδου ο άγιος Ιγνάτιος εισάγει ασκήσεις, για να μας βοηθήσει να πάρουμε ή να επιβεβαιώσουμε μια μεγάλη απόφαση ζωής.
-Σκέπτομαι τον Ιησού Χριστό κατά το πάθος και τον θάνατό του.
-Ατενίζω τον Χριστό στην ανάστασή του.
Οι Πνευματικές ασκήσεις στην καθημερινή ζωή
Μπορούμε επίσης να κάνουμε τις Πνευματικές Ασκήσεις παράλληλα με την κανονική ζωή και την εργασία μας. Δεσμευόμαστε να προσευχόμαστε και να συλλογιζόμαστε για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια κάθε μέρα, και να συναντάμε τον πνευματικό καθοδηγητή μας μια φορά την εβδομάδα για 7 με 12 μήνες. Μιλάμε στον καθοδηγητή μας για την εμπειρία που είχαμε την προηγούμενη εβδομάδα και ο πνευματικός καθοδηγητής μας μάς δίνει υλικό για την επόμενη εβδομάδα.
Για ποιον είναι οι Πνευματικές Ασκήσεις;
Οι Πνευματικές Ασκήσεις είναι κατάλληλες για:
-Οποιονδήποτε επιθυμεί να εμβαθύνει τη σχέση του με τον Θεό (όχι μόνο για καθολικούς).
-Ανθρώπους που πρόκειται να πάρουν μια πολύ σημαντική απόφαση ζωής και αναζητούν το θέλημα του Θεού στη ζωή τους.
-Ανθρώπους που ετοιμάζονται για μια ζωή υπηρεσίας ή διακονίας, και που θέλουν αυτή η υπηρεσία να επικεντρώνεται στον Θεό.
-Ανθρώπους που ήδη είναι δεσμευμένοι σε οποιαδήποτε ενεργό διακονία – ποιμαντική εργασία, διδασκαλία και άλλα.
Τι είναι η πνευματική καθοδήγηση;
Η χριστιανική πνευματική καθοδήγηση είναι η υποστήριξη που λαμβάνουμε από έναν άλλον χριστιανό, ώστε να μπορέσουμε να προσέξουμε την προσωπική επικοινωνία του Θεού μαζί μας. Ο πνευματικός καθοδηγητής μάς βοηθάει να απαντήσουμε, να αυξήσουμε την εγγύτητα με τον Θεό και να ζήσουμε με τις συνέπειες της σχέσης μας με τον Θεό. Η πνευματική καθοδήγηση είναι ένα ιδιαίτερο είδος ακρόασης και βοηθητικής δραστηριότητας, που εστιάζεται στην σιωπηρή ή στη σαφή σχέση μας με τον Θεό, και αναζητά την τροφοδότησή της. Όλοι μας έχουμε εμπειρίες που αντιλαμβανόμαστε ως «πνευματικές» – είτε συμβαίνουν ενώ πλένουμε τα πιάτα, σκαρφαλώνουμε κάποιο βουνό, βρισκόμαστε στη Θεία Λειτουργία, είτε ενώ προσευχόμαστε ήσυχα – και είτε γίνονται μόλις αντιληπτές, είτε είναι συνταρακτικές. Η πνευματική καθοδήγηση δίνει προσοχή σε τέτοιες εμπειρίες και τις αφήνει να αναπτυχθούν και να βαθύνουν, ώστε να γίνουν μέρος μιας συνεχούς συζήτησης με τον Θεό.
Τι είναι μια ατομική υποχώρηση;
Με την εξαίρεση των πλήρων Πνευματικών Ασκήσεων του αγίου Ιγνατίου, οι ατομικές υποχωρήσεις δεν ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα περισυλλογής. Ο προσωπικός πνευματικός καθοδηγητής προσπαθεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τις περιοχές με τις οποίες θα ήταν πιο καρποφόρο να προσευχηθούμε και να στοχαστούμε. Με τον τρόπο αυτόν, ο καθένας κάνει τη δική του, προσωπική υποχώρηση με τη δική της δυναμική, ακολουθώντας τις προτροπές του Αγίου Πνεύματος. Όσοι επιλέγουν αυτόν τον τρόπο, κάνουν χώρο για τρεις με πέντε περιόδους προσωπικής προσευχής μέσα στην ημέρα, σε χρονική διάρκεια που τους ταιριάζει και δεν τους κουράζει: δεκαπέντε λεπτά με μία ώρα είναι ο συνηθισμένος χρόνος. Μπορεί να του δοθούν κάποιες προτάσεις προσευχής, παρμένες από τις Γραφές, την ποίηση ή κάποιο άλλο ανάγνωσμα, ή να κληθεί να στοχαστεί επάνω στην ίδια τη ζωή του. Συνήθως συναντά τον καθοδηγητή του μια φορά την ημέρα για μισή ώρα με τρία τέταρτα. Μερικές φορές υπάρχει και δεύτερη συνάντηση μέσα στην ημέρα για όσους κάνουν πρώτη φορά υποχώρηση. Τον χρόνο μεταξύ των περιόδων προσευχής είναι καλύτερο να τον περνά μόνος του και σε ησυχία. Η ησυχία δεν έχει το σκοπό της μετάνοιας, αλλά να βοηθήσει το άτομο να έρθει σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό του. Πολλοί περνούν πολύ χρόνο τόσο βιαστικά, ώστε παίρνουν ως δεδομένες θεμελιώδεις επιλογές στη ζωή τους. Η ησυχία και η μοναξιά προωθούν τη συγκέντρωσή μας σ’ έναν χώρο όπου ο Θεός μπορεί να μιλήσει, να Τον ακούσουμε και να μας κάνει τον Εαυτό του γνωστό.
Τα οφέλη από μια περίοδο υποχώρησης εξαρτώνται από την ειδική χάρη που ο Θεός θέλει να μας δώσει κατά την περίοδο αυτή. Αν είναι κανείς ανοιχτός, θα λάβει χάρη από τον Θεό, αν και όχι πάντοτε με τον τρόπο που περιμένει. Είναι καλό να ξεκινά κανείς μια περίοδο υποχώρησης με εντελώς ανοιχτό μυαλό, ανοιχτό προς τον εαυτό του, τον Θεό και τον πνευματικό καθοδηγητή του. Δεν πρέπει να περιμένουμε στιγμιαίες λύσεις και να προσπαθούμε να αποφύγουμε την υποχώρηση με το σκεπτικό ότι θέλουμε να τακτοποιήσουμε κάτι μια κι έξω. Η καλύτερη προσέγγιση είναι να έρχεται κανείς με την απλή επιθυμία να είναι μαζί με τον Θεό και να ακούσει την φωνή του Θεού: «Μίλησε, Κύριε, ο δούλος σου ακούει» (Α΄ Σαμουήλ 3: 1-11). Η καλύτερη στάση είναι η στάση γενναιόδωρης ανοιχτότητας.
Πολλοί άνθρωποι που παίρνουν το χρόνο για μια υποχώρηση, απολαμβάνουν να περνούν μερικές μέρες χαλαρώνοντας και μέσα στην ησυχία. Για κάποιους είναι ο καιρός να δοκιμάσουν νέες μεθόδους προσευχής και να βρουν εκείνες που τους βοηθούν. Άλλοι λαμβάνουν επιβεβαίωση για τις αποφάσεις που έχουν ήδη πάρει. Κάποιοι άλλοι λαμβάνουν βοήθεια ώστε να διακρίνουν τους τρόπους με τους οποίους ο Θεός τους καλεί. Και άλλοι ίσως καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν κάποια εσωτερικά τους εμπόδια, εμπόδια να αγαπήσουν ή να αναπτύξουν μια βαθύτερη σχέση με τον Θεό και τους άλλους ανθρώπους.
Για όποιον επιθυμεί να κάνει τις Πνευματικές Ασκήσεις, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας.
JA
